Als je je identificeert met een kind dat je vroeger was en je gaat dit kind in jezelf meer objectief waarnemen, kun je verrassende ontdekkingen doen. Een daarvan kan zijn, dat het innerlijke kind jouw aanwezigheid en aandacht helemaal niet durft te vertrouwen. Hoe kun je het vertrouwen winnen, zodat het zich kan openen?

Wat hieraan vooraf ging

In het 3e artikeltje in deze serie heb ik beschreven hoe belangrijk het is, dat je als volwassene open kunt staan voor de gevoelens van het innerlijke kind waar je mee te maken hebt. Als je die gevoelens afwijst, omdat je er bv. last van hebt of omdat je bang bent dat ze teveel voor je zijn, dan wend je je af van het kind. Dat voelt zich dan door jou afgewezen. Daarmee wordt de innerlijke overtuiging van het kind bevestigd: nl. dat er niemand is die echt naar haar/hem omziet. Het zal zich verder afsluiten. Er kan pas wat aan de situatie veranderen wanneer jij je, als volwassene, voor dit deel in jou opent.

Wat is dan de volgende stap?

‘Gestalt-opstelling’ als hulpmiddel

Om helder te krijgen wat zich in het innerlijke kind afspeelt, moet je het op de een of andere manier kunnen waarnemen. Een ‘Gestalt-opstelling’ kan daarbij heel behulpzaam zijn. Je plaatst 2 stoelen tegenover elkaar: één voor de volwassene en één voor het kind.
Je gaat in de stoel van de eerste zitten, je neemt de tijd om jezelf in je volwassenheid te voelen. Stel je dan voor dat tegenover jou een kind zit, een ander deel van jouzelf. Wat zie je vanuit jouw positie? Wat merk je op? Hoe oud is het kind? Wat is zijn/haar houding? Wat drukt die houding uit?

Na enige tijd kun je van stoel wisselen. Je gaat op de stoel van het kind zitten. Neem de tijd hoe het is om de gevoelens van het kind in je toe te laten. Merk ze op, neem de lichaamshouding aan die daarbij hoort. Verlies je intussen niet in dit kindsdeel. Voel de gevoelens, maar doe dat vanuit een waarnemerspositie. Bijvoorbeeld: “Ik merk dat ik als kind m’n armen beschermend voor m’n lichaam houd”, “Ik voel hier een grote eenzaamheid.”

Door regelmatig van stoel te wisselen, kun je heel veel nieuwe informatie over beide posities krijgen.

Een diep geworteld gemis aan vertrouwen

Gevoelens van innerlijke kinderen gaan vaak over gevoelens die jouw verzorgers vroeger niet konden verwelkomen. Het kan zijn dat ze er zelf geen raad mee wisten. Of omdat het gewoon was, als onderdeel van de cultuur, om er geen aandacht aan te besteden.

Gemis aan vertrouwenAls je als kind pijn hebt of verdriet, of je bent heel erg geschrokken of bang, en je wordt niet getroost of op een andere opgevangen, wat heb je dan aan volwassenen? Als dat vaker gebeurt, vertrouw je het op den duur niet meer dat iemand zich echt om jou bekommert. Je moet het helemaal alleen doen. Je vertrouwt de volwassenen niet meer.

Dit is de houding die ik in heel veel innerlijke kinderen tegenkom. Dit wantrouwen kan ook op jou gericht zijn, als volwassene. Als jij nooit echt belangstelling voor jouw eigen innerlijke kinderen hebt gehad, waarom zouden ze jou dan wel vertrouwen?

Het kan zelfs zo zijn dat het kind zich in de Gestalt-opstelling niet eens bewust is dat er een volwassene in de andere stoel zit. Dit geeft aan hoe sterk het kind de hoop opgegeven kan hebben, dat het ooit nog echt gezien en ontmoet zal worden.

Dit wantrouwen smelt niet zomaar weg als jij vanuit je volwassen positie je voor dit kindsdeel opent. Ook al stroomt je hart over van medelijden, heb je het beste voor met dit kind, het kind moet jou eerst kunnen vertrouwen. Zolang dat niet gebeurt, kan het zich niet openen voor al jouw goede bedoelingen.

Wat is daarvoor nodig?

Geduld en respect voor grenzen

Dit vraagt allereerst heel veel geduld van jou. Je zult moeten wachten tot het kind zich uit zichzelf opent. Je kunt dat niet afdwingen.
Door dit geduld zul je gaan zien wat goed is voor dit kind en wat niet. Je krijgt gevoel voor waar zijn/haar grenzen liggen van wat het aankan in het contact met jou. Als je met al jouw liefde het kind benadert, kan het die liefde als overweldigend ervaren. Respect voor grenzen is dus heel belangrijk.

Betrouwbare liefdevolle aandacht

Als volwassene kun je in zo’n Gestalt-opstelling aandacht geven aan de gevoelens van het kind. Maar je wint pas vertrouwen als je die aandacht ook op andere momenten geeft, wanneer die gevoelens in je opspelen.  Je moet je hierin betrouwbaar tonen: dat je er echt met je aandacht bij bent wanneer dat nodig is.

En het gaat om liefdevolle aandacht, die welwillend is, open, belangstellend voor wat zich in het kind voordoet. Ik kom het vaak tegen in mensen die ik in deze processen begeleid, dat er nog nooit iemand echt belangstelling voor die delen heeft gehad. Dit deel is nooit getroost geweest of verwelkomd. Vaak is hier zoveel verlatenheid, verdriet en soms ook boosheid mee verbonden. Daarom is die liefdevolle aandacht zo belangrijk.

Erkenning van behoeften – herstel van vertrouwen

Zo is het kind ook zelden bevraagd over wat het nodig heeft. Wat wil het eigenlijk zeggen? Wat wil het uitdrukken met die gevoelens? Wat ligt er onder die onzekerheid, boosheid, teleurstelling, verdriet? In de Gestalt-opstelling kun je dat soort vragen vanuit de volwassen positie stellen. Doe dat met een open en welwillende houding, je wilt echt weten wat er in het kind omgaat. Laat je verrassen.

Vertrouwen van het kind winnen (2)Wanneer je als kind de waarheid over je gevoelens kunt uitdrukken en jij geeft daar als volwassene erkenning aan, dan kan het kind zich – eindelijk – ontspannen. Dit is wat het nodig heeft en waar het altijd naar verlangd heeft. Dan voelt het zich gezien, erkend. Die gevoelens mogen bestaan, het mag bestaan met die gevoelens, jij mag bestaan met die gevoelens. Dan kan het kind zich voor jou openen. Dat zijn vaak heel ontroerende momenten.
Wanneer dat gebeurt kun je het gesprek voortzetten. Daar gaat het volgende artikel in deze serie over.

© Chris Elzinga
7 februari 2017

Meer over dit onderwerp

Als je niet eerder zo met innerlijke kinderen hebt gewerkt is het raadzaam je eerst door iemand die deze thematiek goed kent, te laten begeleiden. Vooral het wantrouwen is zonder begeleiding niet gemakkelijk op te sporen.

Ik heb in eerder blogartikeltjes over Gestalt-oefeningen gesproken. Ze maken het mogelijk om verschillende innerlijke delen tegelijkertijd  in je bewustzijn te houden. Je kunt dan onderzoeken wat de waarheid is van die delen, waarom ze bestaan, wat ze uitdrukken en wat ze nodig hebben. En je doet dat vanuit een volwassen gewaarzijn. Afgesplitste delen kunnen zo in het bewustzijn geïntegreerd worden.

De andere artikeltjes in deze serie zijn:
Werken met innerlijke kinderen (1): Herkennen van het innerlijke kind als identiteit
Werken met innerlijke kinderen (2): Activeren van de innerlijke waarnemer
Werken met innerlijke kinderen (3): Je openen voor gevoelens van het kind
Werken met innerlijke kinderen (5): Innerlijke dialoog
Werken met innerlijke kinderen (6): Integratie van kindsdelen