Veel mensen hebben Eckhart Tolle’s ‘De kracht van het Nu’ gelezen. Lezen over hoe het is om in het moment te leven leidt echter niet zomaar tot het ervaren van het nu. Wat is dat eigenlijk voor een ervaring, wat geeft het je en hoe kom je bij die ervaring?

Bewust zijn wat er in je omgaat

Ervaren van het nu‘Ervaren van het nu’ komt voort uit bewust zijn van je eigen ervaring, van wat er van moment tot moment in je omgaat. Dat zegt heel veel over je binnenwereld en over hoe je de wereld om je heen beleeft. Naarmate je meer op die manier bewust bent, leef je meer in het nu.

Ervaren van het nu is een uitermate rijke aangelegenheid. Je wordt bv. allerlei indrukken via je zintuigen gewaar: je ziet iets of je hoort, proeft, ruikt of voelt iets. Dat voelen is op zich alweer rijk geschakeerd: het kan gaan over lichaamssensaties, maar je kunt ook een innerlijke stemming voelen, bv. prettig/onprettig, veilig/onveilig. Of de subtiele energieën, zoals mildheid, kracht, ruimte, stilte, de aanwezigheid van een ander etc. Je kunt ook allerlei emoties voelen als stromen van energie, zoals blijdschap, verdriet, boosheid etc.
Je kunt natuurlijk ook allerlei gedachten opmerken die door je heen gaan als een eindeloze stoet beelden, ideeën, fantasieën, noem maar op. En je kunt reactiepatronen in jezelf gewaar worden, bv. je neiging om je terug te trekken waar je ongemak ervaart, of om anderen aan te vallen als je je onveilig voelt.

Aandacht verplaatst zich voortdurend

Het ‘ervaren van het nu’ gaat dus eigenlijk over iets heel simpels: opmerkzaam zijn wat er van moment tot moment in je omgaat. Daar is niets buitensporigs of zweverigs aan. Natuurlijk kun je niet van alles wat er in je omgaat tegelijk bewust zijn. Als je een tijdje volgt waar je aandacht naartoe gaat als je die niet bewust stuurt, zul je merken dat aandacht vanzelf van het ene aspect naar het andere over stapt.

“Het is vrijdagmiddag – ik voel de beweging van mijn lichaam terwijl ik vanuit de binnenstad naar huis fiets – de zon schijnt laag op huizen en bomen – het licht heeft een warme kleur – de wind is koud aan m’n hoofd – lekker fris – voor me rijdt een moeder met 2 kinderen – ze zwabberen wat over de weg – ik houd m’n vaart in – de moeder is van Aziatische oorsprong – ik hoor haar hoge, zangerige, absoluut Nederlandse stem – in de verte zie ik de spoorbomen omlaag gaan met belgerinkel en rode lichten – ik fiets door en geniet van de beweging van mijn lichaam – de sfeer is vriendelijk en sereen…”

Inhoud versus  de stroom van ervaringen

Hier en nuJe kunt je op verschillende manieren bewust zijn van je ervaring. Je kent vast wel de ‘automatische piloot’, waarin je heel goed kunt functioneren, maar je niet bewust bent van wat je doet. Je hebt bv. een afstand met je fiets of auto afgelegd zonder te merken waar je langs gereden bent of wat je intussen allemaal aan handelingen hebt verricht.
Een ander niveau van bewust zijn is dat je als het ware opgaat in je ervaring. Je bent bv. boos en je voelt je volledig gerechtvaardigd om boos te zijn. Of je hebt een mening en je bent er ten volle van overtuigd dat dit de enige juiste manier van kijken is. Je bent dan vereenzelvigd of geïdentificeerd met de inhoud van je ervaring. Je bewustzijn is als het ware ingezoomd op de ervaring. Dit is de normale staat waarin de meeste mensen de meeste tijd verkeren.

Weer een ander niveau is dat je bewust bent dát je iets ervaart. Je bent je dan bewust van de inhoud van je ervaring – bv. boosheid – én dat je je identificeert met de inhoud van je ervaring. Je neemt dan veel meer het proces waar van wat er in je gebeurt, alsof je naar een soort innerlijk landschap kijkt dat voortdurend verandert. Je bent dan niet ingezogen in de inhoud van je ervaring. Je ‘lens’ van bewustzijn is uitgezoomd, waardoor je het landschap zelf overziet. Je weet dat dat je boos bent, maar je bent meer dan die boosheid: er is ook een rustiger gewaarzijn waarmee je waarneemt dat je je druk maakt over het een en ander.

Meer vrijheid in het ervaren van het nu

Naarmate je je meer bewust bent van de voortdurend veranderende stroom van ervaringen, zonder je met de details van inhoud te vereenzelvigen, leef je meer in het ‘nu’. Dat kan je een groter gevoel van vrijheid geven.
Als je je minder met je gedachten, meningen en emoties identificeert, zit je er ook minder aan vastgebakken. Je kunt dan gaan ervaren dat gedachten eigenlijk heel vluchtig zijn. Emotionele energie kan vrijer door je heen kan stromen en kan weer verdwijnen als je de emotie niet meer voedt met meningen, vooronderstellingen e.d. Jouw mening en jouw gevoelens doen er toe, maar ze bepalen niet meer zo sterk wie je bent.  Daardoor kun je ruimdenkender en ruimhartiger zijn. Het kan rustiger worden in je, je hoofd wordt stiller, er kan een gevoel van ruimte ontstaan.

Van ‘ervaren van het nu’ naar ‘leven in het nu’

Hoe doe je dat? ‘Ervaren van het nu’ wordt ‘leven in het nu’ als je het bewust zijn van moment tot moment ondersteunt. De boeddhistische psychologie heeft daar heel veel weet van. Het komt er simpelweg op neer dat je je geest/mind bv. door meditatie oefent om meer opmerkzaam te zijn op de inhoud én op de stroom van je ervaring. Mindfulness is op deze oude kennis en wijsheid gebaseerd.
Het begint met de simpele vraag: “Wat ervaar ik nu?” Die vraag kun je je op elk moment, stellen, waar je je ook maar bevindt. Die vraag kan je leven veranderen

“Ik sta op de trein te wachten. Ik herinner me de vraag: Wat ervaar ik nu? Ik word me direct gewaar van de plek: het perron, de mensen, het spoor, het beton om me heen. De zon schijnt, ik wil in de zon gaan staan. Ik zie mensen verdiept in hun smartphones. Er heerst een rustige sfeer. Ik voel hoe mijn ademhaling mijn borst en buik rustig doet bewegen. Ik voel hoe spanning in mijn lichaam loslaat. Na enige tijd merk ik dat ik stil word van binnen, er begint een gevoel van ruimte te ontstaan, ik ga dat ook om me heen ervaren. Dan ben ik stilte, ruimte…”

Chris Elzinga
Haarlem, 17 januari 2015

Nieuwe cursus in maart

Op dinsdagavond 3, 17 en 31 maart geef ik een korte cursus over dit thema, in het Rosenstock Huessyhuis te Haarlem. Hierbij geef ik zowel korte inleidingen als oefeningen waarmee je kunt ervaren van  ‘ervaren in het nu’ voor je kan betekenen. Je kunt je via deze link inschrijven.

Meer om dit onderwerp

Eckhart Tolle, ‘De kracht van het nu’ en ‘Een nieuwe aarde’. Zijn website is de moeite waard.

Tolle’s eigen realisatieproces is voortgekomen uit een zware depressie, waar hij abrupt en onverwacht uit is gekomen. Hem is het proces van geleidelijke groei van bewustzijn, zoals de meeste mensen meemaken, minder bekend. Ondersteuning van dat proces is te vinden in meditatieve oefeningen zoals die bv. in de boeddhistische traditie zijn ontwikkeld.

Er zijn heel veel boeken geschreven over boeddhistische psychologie. Een heel mooi en inspirerend boek is ‘Het wijze hart’, van de boeddhistische leraar Jack Kornfield.
Het ‘8-weken programma’ van Mindfulness is gebaseerd op boeddhistische psychologie. Over mindfulness is heel veel op internet te vinden.

A.H. Almaas, Space Cruiser Inquiry, True Guidance for the Inner Journey
Almaas wijst er in zijn lessen op dat het ervaren van lichaamssensaties een belangrijke toegang is om subtiele energieën te leren ervaren, die op hun beurt weer verbonden zijn met essentiële staten van bewustzijn. Hoe voelt bv. mildheid, of liefde, of sereniteit, of essentiële kracht, of blijheid? Hoe ervaar je ruimte, stilte, openheid? Open zelfonderzoek (inquiry) en meditatie zijn de belangrijkste beoefeningen die hij aanbeveelt.